Waarom moet je een jaarrekening maken?
Het meest simpele antwoord op deze vraag is: omdat het wettelijk is voorgeschreven. Maar deze wettelijke bepalingen zijn er niet voor niets. De jaarrekening van een bedrijf is, naast de administratie en tussentijdse overzichten, voor het bestuur de informatiebron om het beleid mee te toetsen en bij te sturen. Daarnaast kunnen ‘buitenstaanders’ om verschillende redenen ook belang hebben bij de financiële informatie over het bedrijf. De jaarrekening is het gestandaardiseerde instrument waarmee bedrijven en (sommige) instellingen verplicht zijn te voorzien in de informatiebehoefte van aandeelhouders of leden, en is ook het middel om andere externe partijen zoals de Belastingdienst, financiers of investeerders te voorzien van informatie.
Hoe uitgebreid moet een jaarrekening zijn?
Bedrijven kunnen variëren van internationale, beursgenoteerde ondernemingen tot de eenmanszaak van de bakker op de hoek. De informatiebehoefte van de externe partijen is uiteraard niet voor al deze ondernemingsvormen hetzelfde.
- Beursgenoteerde ondernemingen
Hiervoor is de externe belangstelling het grootst en zijn de regels het strengst. Zij zijn verplicht om de jaarrekening op te maken volgens de International Financial Reporting Standards (IFRS). Deze zijn zeer uitgebreid, met name op het gebied van toelichtingen. Een jaarrekening van een beursgenoteerde vennootschap telt soms meer dan 100 pagina’s.
- Niet-beursgenoteerde bv’s en nv’s, coöperatieve verenigingen, onderlinge waarborgmaatschappijen, stichtingen en verenigingen die een onderneming met een omzet van meer dan €6 miljoen exploiteren en bepaalde commanditaire vennootschappen
Hiervoor is titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek van toepassing. In deze voorschriften wordt een onderscheid gemaakt tussen grote, middelgrote, kleine en micro-rechtspersonen. Deze blog leent zich er niet voor om op de details in te gaan, maar hoe groter de rechtspersoon, hoe uitgebreider de jaarrekening moet zijn.
- Vennootschappen onder firma, maatschappen en eenmanszaken
Hiervoor geldt alleen dat ze jaarlijks de balans en de staat van baten en lasten op papier moeten zetten. Soms wordt er een uitgebreidere jaarrekening gemaakt omdat de ondernemer dat zelf wil of omdat de bank erom vraagt. Deze wordt dan doorgaans opgesteld volgens de regels voor een kleine rechtspersoon, maar er gelden geen voorschriften voor de inhoud en de lay-out.
- Stichtingen (met uitzondering van die welke onder BW 2 titel 9 vallen)
Hiervoor zijn er geen andere wettelijke bepalingen dan het op papier zetten van de balans en de staat van baten en lasten. Verenigingen moeten wel een jaarrekening opmaken, maar daarvoor gelden geen voorschriften. Die kan dus ook alleen uit een balans en een staat van baten en lasten bestaan. De Raad voor de Jaarverslaggeving heeft standaarden ontwikkeld voor de jaarrekening van stichtingen en verenigingen, maar toepassing daarvan is niet verplicht. Het komt wel voor dat subsidiegevers of andere instanties de toepassing van deze standaarden voorschrijven als voorwaarde voor hun ondersteuning.
Hoe moet de jaarrekening openbaar worden gemaakt?
Als de jaarrekening overeenkomstig het bovenstaande is opgemaakt, hoe komt deze dan bij de externe gebruikers?
- Voor de aandeelhouders of leden moet de jaarrekening ter inzage liggen op het kantoor van de rechtspersoon.
- Specifieke gebruikers zoals de bankier of de Belastingdienst vragen zelf om de jaarrekening.
- Overige gebruikers moeten hun informatie uit de jaarrekening halen, die wordt gedeponeerd bij het Handelsregister.
Beursgenoteerde ondernemingen en grote rechtspersonen moeten de complete jaarrekening openbaar maken. Voor middelgrote, kleine en micro-rechtspersonen gelden vrijstellingen. Zo hoeft een kleine rechtspersoon alleen een balans met toelichting openbaar te maken, en een micro-rechtspersoon alleen een korte balans.
Voor stichtingen en verenigingen (met uitzondering van die welke onder BW 2 titel 9 vallen), alsmede voor eenmanszaken, vennootschappen en maatschappen gelden geen algemene voorschriften voor openbaarmaking. Wel zijn er voorschriften voor specifieke sectoren, zoals voor toegelaten zorginstellingen die hun jaarrekening op een daarvoor bestemde website openbaar moeten maken.
Wanneer moet de jaarrekening opgemaakt en openbaar gemaakt worden?
Een beursgenoteerde onderneming moet binnen vier maanden, na afloop van het boekjaar, haar jaarrekening algemeen verkrijgbaar stellen. Voor de andere categorieën zijn de volgende termijnen van toepassing:
- Bv’s en nv’s
Moeten de jaarrekening binnen vijf maanden na afloop van het boekjaar opmaken, met mogelijke verlenging tot maximaal tien maanden. De openbaarmaking bij het Handelsregister moet plaatsvinden binnen acht dagen nadat de jaarrekening is vastgesteld door de algemene vergadering, maar uiterlijk twaalf maanden na afloop van het boekjaar. Als de jaarrekening op dat moment nog niet is vastgesteld, moet zij toch openbaar worden gemaakt, met de aantekening dat de jaarrekening nog niet is vastgesteld.
- Andere rechtspersonen en vennootschappen die onder BW 2 titel 9 vallen
Hiervoor geldt hetzelfde als hierboven, behalve dat de standaardtermijn voor het opmaken van de jaarrekening zes maanden is. De mogelijke verlenging tot tien maanden geldt voor hen ook.
- Verenigingen
Moeten de jaarrekening binnen zes maanden na afloop van het boekjaar voorleggen aan de ledenvergadering. De ledenvergadering kan deze termijn verlengen tot tien maanden.
- Stichtingen, vennootschappen, maatschappen en eenmanszaken
Het op papier zetten van de balans en de staat van baten en lasten moet plaatsvinden binnen zes maanden na afloop van het boekjaar. Voor deze termijn geldt geen verlenging.
In de praktijk wordt het vaak niet zo nauw genomen met de opmaaktermijn van de jaarrekening en wordt hier meestal niet moeilijk over gedaan. Wel is van belang dat de openbaarmaking bij het Handelsregister tijdig plaatsvindt. Want voor het niet, of te laat openbaar maken van de jaarrekening kan de Kamer van Koophandel een boete opleggen en kan het bestuur aansprakelijk worden gesteld voor onbehoorlijk bestuur. Vooral als een faillissement dreigt is het daarom belangrijk om de voorschriften na te leven.
Contact opnemen
Heb je een algemene vraag over de jaarrekening? Neem dan contact op met Frank van Enkhuizen of bel 088-2021356. Heb je een specifieke vraag over jouw situatie? Neem dan contact op met je relatiebeheerder.
Neem contact op