De wereld staat er compleet anders voor dan vorig jaar om deze tijd. Toen spraken we voornamelijk over corona. Nu zijn er heel veel thema’s welke dagelijks in de media de revue passeren: bijvoorbeeld de discussie over stikstof. Daarnaast ervaren we dagelijks de gevolgen van een sterke inflatie. Dat zien we in de supermarkt waar de prijzen hard zijn gestegen. Energiekosten zijn ook enorm gestegen en leveren grote problemen op voor gezinnen én ondernemers.
Dan hebben we ook nog de uitdaging van huisvesting voor asielzoekers en statushouders. En ook de huisvesting voor onze kinderen voor wie het enorm lastig is om zelfstandige woonruimte te vinden. Gebrek aan personeel: ook zo’n onderwerp.
Het klopt Arie dat er heel veel speelt op dit moment en niet alle problemen worden nu al opgelost. Maar dat had je waarschijnlijk ook niet verwacht. Het kabinet is er wel heel erg druk mee. Om eerlijk te zijn: de wetsvoorstellen zijn dit jaar een beetje rommelig. Op maandagavond is nog een inlegvel toegevoegd rondom de energieheffing. Het wetsvoorstel zelf met de uitwerking moet nog worden geschreven. Er komt een kostenplafond voor de huishoudens en de ondernemers, maar hoe het kostenplafond er precies uit zal gaan zien, daar vertelt Marco straks iets meer over. Ook in het belastingplan zelf zijn een aantal onderwerpen nog niet af en deze worden binnenkort nog toegevoegd.
Arie, ik beperk mij tot vier belangrijke fiscale onderwerpen die niet in het belastingplan staan, maar nu wel spelen.
Later vanavond kom ik uitgebreid terug op de nieuwe heffing voor box 3. Voor de directeur groot aandeelhouder(DGA) spelen de volgende wijzingen:
Verder speelt er nog de afschaffing doelmatigheidsmarge gebruikelijk loon. Je mag niet meer 25% lager zitten dan iemand in de meest vergelijkbare dienstbetrekking.
De belangrijkste wijzigingen hier zijn:
– FOR-opbouw niet meer mogelijk. Opgebouwde FOR af te wikkelen conform huidige regels.
– Versnelde afbouw zelfstandige aftrek. Van € 5.030 in 2023 naar € 900 in 2027.
De Nederlandse economie wist zich in het jaar 2021 krachtig te herstellen van de coronacrisis. Als gevolg daarvan is de coronacrisis de geschiedenisboeken ingegaan als de kortst durende recessie ooit. Tijdens het Prinsjesdag webinar van vorig jaar gaf Leon Scheffel al aan dat er mogelijk sprake was van oververhitting binnen de economie. Hij waarschuwde bedrijven en consumenten destijds voor de mogelijke negatieve economische gevolgen hiervan. Arie vroeg dan ook aan Leon: ‘jij waarschuwde vorig jaar al vroegtijdig, ook al leek er toen nog geen enkele aanleiding voor een tegenvallende economische tijd te zijn. Kan je toelichten waarom je vorig jaar al pessimistisch gestemd was?’
Die vraag kan ik het beste onderbouwen met de grafiek die ik vorig jaar aan de kijkers heb laten zien. De Nederlandse economie is namelijk een zogenoemde consumeergerichte economie en binnen een dergelijke economie is het vertrouwen van bedrijven en consumenten cruciaal. Wat je op de grafiek van vorig jaar ziet is dat het bedrijfsvertrouwen destijds de hoogste notering in dertig jaar tijd wist te bereiken. Wat je op basis van het verleden kon zeggen is dat de kans op een afkoelende economische groei immens groot was. Zeker indien je beseft dat het consumentenvertrouwen relatief gezien laag was. Dit had destijds alles te maken met de coronasteunpakketten die gericht waren op bedrijven en niet op consumenten.
Als we nu naar de huidige situatie kijken en we nemen opnieuw dezelfde componenten daarin mee, dan kan je zien dat de geschiedenis zich opnieuw herhaalt heeft. Het bedrijfsvertrouwen heeft namelijk vorig jaar een hoogtepunt bereikt en sinds dat moment is een afnemende trend waarneembaar. Hetzelfde is zichtbaar bij het consumentenvertrouwen. En omdat onze economie afhankelijk is van het optimisme onder consumenten en bedrijven ziet de nabije economische toekomst er niet bepaald rooskleurig uit. De inflatie en de hoge energieprijzen vormen daarbij een extra bedreiging, want die zorgen ervoor dat er simpelweg minder besteedbaar inkomen overblijft. De economische motor wordt daarmee tot stilstand gebracht.
Waar moeten we dan op hopen zal je je afvragen, of beter gezegd, wanneer is er licht aan het einde van de tunnel? Dat zal afhankelijk zijn van het vertrouwen onder consumenten.
Op de derde grafiek is immers te zien dat het Nederlandse bruto binnenlands product altijd een dieptepunt wist te bereiken nadat het consumentenvertrouwen ook reeds een dieptepunt bereikt had. Met andere woorden: op het moment dat er herstel zichtbaar is bij het vertrouwen onder consumenten, zal de Nederlandse economie dit herstel ook laten zien. En juist daarom ben ik ook teleurgesteld in de plannen van de overheid. Want eigenlijk hadden ze nu alles uit de kast moeten halen om zoveel mogelijk lasten te verlichten. En op het moment dat de recessie een feit is, is het lastig om dit nog tijdig te herstellen, want op dat moment is het kwaad al geschied. Ze zullen daarmee dus te laat zijn om een harde economische klap te voorkomen. Consumenten zullen namelijk grote uitgaven in tijden van recessie uitstellen / afstellen met als gevolg dat de omzet bij bedrijven daalt, waardoor zij weer moeten snijden in de kosten.
Tot slot kan je je ook richten op de Nederlandse beurs. Want ondanks het feit dat veel economen van mening zijn dat de aandelenmarkt geen goede afspiegeling is van de reële economie, is er wel degelijk een sterk verband waarneembaar tussen de economie enerzijds en de beurs anderzijds.
Op de laatste grafiek is te zien dat het Nederlandse bbp altijd kort nadat de Amsterdamse beurs een bodem bereikt had ook in waarde wist te herstellen. Op het moment dat het vertrouwen dus terugkeert op de financiële markten zal je dit zonder twijfel ook gaan merken binnen de economie (beleggers zijn bereid om weer geld uit te lenen aan bedrijven / overheden).
Na de sombere bespiegelingen van Leon is het goed wat positiefs te melden. Dit jaar zijn er een paar wijzigingen op het gebied van de omzetbelasting, ook wel btw genoemd. Een van de wijzigingen betreft de levering en installatie van zonnepanelen. De levering en installatie van zonnepanelen wordt vanaf 1 januari 2023 belast met 0% btw. Een 0%-tarief op zonnepanelen was lange tijd niet mogelijk, omdat de Europese btw-regels dit niet toestond. De Europese regels zijn kort geleden gewijzigd en Nederland maakt hier gelijk gebruik van. Maar, dit 0%-tarief geldt alleen voor de levering en installatie van zonnepanelen op woningen! Worden zonnepanelen gelegd op bijvoorbeeld dorpshuizen en ziekenhuizen, dan is gewoon 21% btw verschuldigd.
Deze maatregel leidt tot administratieve lastenverlichting bij zowel de zonnepaneeleigenaren als de Belastingdienst.
Particulieren die zonnepanelen plaatsen worden aangemerkt als btw-ondernemer, omdat zij stroom terugleveren aan de energiemaatschappijen. Hierdoor kunnen zij de btw op de aanschaf en installatie van de zonnepanelen in aftrek brengen. Dit leidt tot een forse administratieve en uitvoeringslast bij de Belastingdienst.
Deze maatregel leidt ertoe dat particulieren geen btw meer hoeven af te trekken en omdat de meesten onder de zogenaamde kleine ondernemersregeling zullen vallen, zullen particulieren geen btw-verplichtingen meer hebben. Dit betekent dat de Belastingdienst hier geen tijd meer aan kwijt is en tijd overhoudt voor andere fiscale onderwerpen.
Niet onbelangrijk om te vermelden is, dat leveranciers en installateurs van zonnepanelen hun administratie zullen moeten aanpassen om vanaf 1 januari 2023 het 0%-tarief te kunnen toepassen.
Lachgas valt vanaf 1 januari 2023 onder het normale btw-tarief van 21% en niet meer onder het verlaagde tarief van 9%. Een uitzondering geldt voor lachgas dat wordt gebruikt in ziekenhuizen, daar blijft het verlaagde tarief op van toepassing.
Per 1 april van dit jaar heeft het kabinet de accijnstarieven brandstoffen – benzine, diesel en LPG – verlaagd om de stijging van de prijzen enigszins te dempen. Deze maatregel geldt in principe tot 31 december van dit jaar.
Omdat duidelijk is dat de energieprijzen nog langere tijd hoog zullen blijven en dit ook gevolgen heeft voor de brandstofprijzen, wordt de regeling verlengd tot 30 juni 2023. Voor de periode 1 juli tot en met 31 december 2023 wordt de verlaging gedeeltelijk teruggedraaid. De accijnsverlaging voor ongelode benzine is nu 17,3 cent en dat geldt dus tot 30 juni volgend jaar. Vanaf 1 juli tot en met 31 december 2023 zal de verlaging 8,65 cent bedragen, dus nog maar de helft van de oorspronkelijke verlaging.
Accijns maakt nog steeds een fors deel uit van de brandstofprijs. Op dit moment met de verlaging is in de prijs van een liter ongelode benzine 65,1 cent accijns begrepen, vanaf 1 juli volgend jaar is dat al weer 78,91 cent.
Dat is een hele goede vraag Arie en een vraag die ook leeft bij een groot deel van onze bevolking. We weten dat de huizenmarkt vaak achterloopt op de economische realiteit. Wat we al wel zien is dat de rente tijdens de afgelopen acht maanden historisch hard gestegen is. Een voorbeeld: eind vorig jaar kon je nog een hypotheek met een renteduur van 20 jaar afsluiten voor 1,6% rente en inmiddels bedraagt die rente voor dezelfde looptijd al meer dan 4%. Het gevolg daarvan is dat de leencapaciteit afneemt. Een huis dat in december nog € 300.000 kostte tegen een relatief lage rente is nu qua maandlasten duurder in verband met de hogere rente. En dat kan soms echt honderden euro’s per maand schelen. Je weet dan dat de bestaande huizen minder snel verkocht worden door het feit dat de leencapaciteit afneemt en daarmee dus ook de mogelijkheid om een topprijs voor een huis te betalen.
Op deze grafiek is te zien dat een gemiddeld Amerikaans huis op dit moment ongeveer tien maanden te koop staat alvorens het verkocht wordt. Op de grafiek is ook te zien dat er een dergelijke notering in het verleden ook altijd wist te leiden tot een recessie.
Op de tweede grafiek is te zien dat de rente normaliter een jaar vooruitloopt op de huizenprijzen. Ik heb net toegelicht hoe dat komt (hogere rente leidt tot een afnemende leencapaciteit, huizen worden minder snel verkocht, dalende prijzen tot gevolg). De hypotheekrente met een looptijd van 30 jaar bedraagt op dit moment meer dan 6% in de VS.
Als je beide componenten combineert (looptijd huis te koop + rente) krijg je de laatste grafiek. En je kan zien hoe betrouwbaar dit in het verleden geweest is. Als de geschiedenis zich opnieuw gaat herhalen, en eerlijk gezegd twijfel ik daar geen moment aan, zullen we in de VS binnen een jaar dalende huizenprijzen gaan zien (deze grafiek waarschuwt zelfs voor een daling van 10%).
Deze grafiek laat zien dat de Amerikaanse huizenmarkt altijd in het verleden vooruitliep op de Nederlandse huizenmarkt. In Nederland hebben we te maken met dezelfde componenten en zit de rente ook in de lift, dus ik twijfel er niet aan dat we ook in Nederland binnen twee jaar dalende huizenprijzen zullen gaan zien. Met alle economische gevolgen van dien.
Ook dit jaar vindt weer een wijziging plaats in de overdrachtsbelasting. Het tarief van de overdrachtsbelasting wordt verhoogd van 8% naar 10,4%. Dat het tarief verhoogd zou worden, was vorig jaar al bekend. Een jaar geleden dachten we dat het tarief zou worden verhoogd naar 9%, begin dit jaar werd dat al 10,1%, maar het is dus 10,4% geworden.
Het 2% tarief voor woningen en de startersvrijstelling blijven bestaan. Hier is wel nog steeds de voorwaarde aan verbonden dat de woning als hoofdverblijf geldt.
De tariefsverhoging geldt dus voor niet-woningen – denk aan bedrijfspanden, maar bijvoorbeeld ook grond waarop gebouwd gaat worden – maar ook voor vakantiewoningen of woningen die ouders kopen voor hun kind.
Deze maatregel heeft een tweeledig doel, namelijk (1) woningzoekenden een sterkere positie geven ten opzichte van beleggers en (2) gewoon inkomsten genereren voor de schatkist. Volgens het kadaster heeft de tariefdifferentiatie – 2% voor woningzoekenden en straks 10,4% voor beleggers – de positie van woningzoekenden verbeterd.
De schenkingsvrijstelling eigen woning – de jubelton – wordt in 2024 afgeschaft en in 2023 al verlaagd naar € 28.947. Bij schenking en betaling in 2023 heeft de ontvanger tot en met 2025 om het te gebruiken.
Het lijkt erop dat met ingang van 1 november de energierekening voor huishoudens al lager wordt. Vanaf 1 januari 2023 zal een maximumprijs gaan gelden voor de eerste 1200 kubieke meter gas en de eerste 2400 kilowattuur elektriciteit. Wat de prijzen zullen worden staat nog niet vast, maar genoemd wordt € 1,50 voor een kuub gas en 70 cent voor een kilowattuur elektriciteit. Voor alles wat meer wordt verbruikt, geldt de hogere marktprijs.
Volgens het kabinet verbruikt 60% van de huishoudens niet meer dan de zojuist genoemde hoeveelheden. De energiekosten zouden dan zo’n € 290 per maand bedragen.
Was jouw vraag te complex of te privé om in de chat plaatsen? Dat kan, natuurlijk. Daarom bieden wij een gratis consultmoment aan met Marc, Marco of Leon. Tijdens dit consultmoment krijg je de gelegenheid om in te zoomen op jouw persoonlijke situatie. Heb jij daar behoefte aan? Geef dat dan aan via de yes pagina. We nemen dan contact met je op om een geschikt moment af te spreken en elkaar online te ontmoeten.
We leven in een bijzondere tijd, dat is een feit. En dat zie je bijvoorbeeld ook terug bij de torenhoge inflatie. Wat we niet moeten vergeten is dat de inflatie ook al in de lift zat voordat de oorlog in Oekraïne uitbrak. Deze inflatie is mede veroorzaakt door het jarenlange monetaire beleid van de centrale banken. Hierdoor is er zogenoemde monetaire inflatie ontstaan wat ik vorig jaar oktober nog uitgebreid heb toegelicht tijdens De Talks inzake de nasleep van de coronacrisis. Toch zijn er wat positieve signalen zichtbaar over de inflatie. De kans is namelijk groot dat de inflatie volgend jaar zal terugkeren richting een grens van 2 tot 3%. En de oorzaak hiervan is terug te zien op de eerste grafiek.
Op deze grafiek zien we dat de Amerikaanse ISM-prijzen, ook wel bekend als de producentenprijzen, in een vrije val zitten. En dat is verklaarbaar want door de economische achteruitgang zijn de grondstofprijzen tijdens de afgelopen maanden gekelderd. De prijzen voor staal en timmerhout zijn bijvoorbeeld met meer dan 50% gedaald en ook de prijs voor koper is al bijna gehalveerd. Deze dalende prijzen zullen we met een vertragend effect uiteindelijk ook gaan terugzien bij de consument (ook al kunnen we ons dat nu nog maar moeilijk voorstellen). Bedrijven hebben nu nog te maken met ‘dure’ voorraden en een hoge vraag, maar dat zal binnen een jaar gaan veranderen.
Op de tweede grafiek is te zien dat er ook een sterke correlatie waarneembaar is tussen de Nederlandse en de Amerikaanse inflatie. Het positieve is dus dat de inflatie waarschijnlijk volgend jaar zal terugkeren op normale niveaus. Voor bedrijven gaat het echter lastig worden, want zij zullen nu de lonen moeten gaan corrigeren tegen de torenhoge inflatie en werknemers zullen geen genoegen nemen als de lonen bijvoorbeeld volgend jaar gekort worden. Dus bedrijven gaan met torenhoge salarissen een recessie in.
Arie, als bedrijven mij vragen hoe het komt dat er een tekort is aan personeel dan antwoord ik altijd met: er zijn voldoende handjes beschikbaar om het werk te verrichten, maar die handjes willen steeds minder werken. Als je vandaag de dag al een 40-urige werkweek hebt, is het al bijzonder. Maar, dat probleem van krapte op de arbeidsmarkt gaat in algemene zin waarschijnlijk de komende twee jaar verdwijnen. Want het zal je niet verrassen dat ik ook daar een grafiek voor meegenomen heb.
Op deze grafiek is te zien dat een belangrijke economische indicator (die rekening houdt met verschillende componenten, waaronder het bedrijfsvertrouwen) waarschuwt voor een oplopende werkloosheid. Dit is de situatie in de VS, maar in Nederland ziet het plaatje er niet veel anders uit, behalve dat wij ongeveer een halfjaar tot een jaar achterlopen op de VS. Dus ja, ik verwacht inderdaad dat de recessie zal zorgen voor een gezondere balans op de arbeidsmarkt.
We hebben vanavond gezien dat de economische situatie er niet bepaald rooskleurig uitziet, maar dat betekent niet dat een recessie geen kansen biedt. Sterker nog: een recessie biedt juist kansen voor de oplettende ondernemer. Maar, er zijn genoeg problemen (met name binnen de Eurozone) die tijdens deze recessie aan het licht zullen komen. Als overheden hier daadkrachtig op reageren kan de schade beperkt blijven, maar ondernemers moeten zich altijd voorbereiden op het doemscenario. En met name voor bedrijven die zwaar gefinancierd zijn, zal dit een uitdagende periode gaan worden.
Heel veel mensen weten niet dat op limonade, vruchtensap, groentesap en mineraalwater verbruiksbelasting wordt geheven. Deze verbruiksbelasting is vergelijkbaar met de accijns die we kennen op alcoholische dranken. Het tarief is nu € 8,83 per hectoliter en dat wordt € 20,20 per hectoliter. Om het wat concreter te maken: een fles cola van 1,5 liter wordt hierdoor straks 30 cent duurder. Om te voorkomen dat we nu in plaats van limonade allemaal bier gaan drinken, wordt de accijns op bier ook verhoogd.
De informatie die wij jou vanavond verschaffen is natuurlijk nog erg vers. Daarom organiseren wij op 1 november De Talks die volledig in het teken staat van de Eindejaarstips. Collega’s Marco de Weerd en Wendy Knoppers schuiven dan bij mij aan tafel en zullen dan meer verdieping geven op een aantal van de vandaag besproken thema’s.
De maand ervoor, op dinsdag 4 oktober, wijden wij De Talks aan het thema ‘ESG, wat moet je ermee?’ Tegenwoordig wordt er door investeerders, klanten en medewerkers steeds meer gekeken naar niet-financiële prestaties van bedrijven. Er wordt bijvoorbeeld verwacht dat een bedrijf verantwoording aflegt over de impact van de bedrijfsvoering, maar ook over de leveranciers (arbeidsomstandigheden van medewerkers, herkomst van grondstoffen, duurzaamheid van zowel het product als de dienst én de manier van besturen door leidinggevenden).
ESG moet verankerd zijn in jouw strategie en organisatiedoelstellingen, er moet beleid op gemaakt worden én aandacht aan geschonken worden in de jaarverslaggeving. Vanaf 2024 wordt dit verplicht voor beursgenoteerde bedrijven en tot 2027 wordt ernaar toegewerkt om dit te verplichten voor alle ondernemingen wereldwijd. Kortom: een belangrijk thema voor jou als ondernemer of directeur om mee aan de slag te gaan!
Hierover gaan wij in gesprek met Peter Kok en André van ’t Hof tijdens De Talks van oktober. Peter en André zijn lid van het projectteam ESG binnen Moore MTH en geven jou relevante informatie over dit thema.
Ook organiseren wij in oktober en november op zeven van onze vestigingen ESG-informatieavonden.
Wij kunnen ons voorstellen dat jij met persoonlijke vragen zit over jouw privé- of zakelijke situatie. Daarvoor kun jij terecht bij één van de sprekers. Zij bieden namelijk een gratis consultmoment aan. 1 op 1 kun je dan met één van de heren in gesprek. Wil jij je aanmelden voor dit gratis consultmoment? Geef dat dan aan via de yes-pagina.
Graag tot dinsdag 4 oktober. Wederom ’s avonds om half 8. Dan over het thema: ‘ESG, wat moet je ermee?’