Erfrecht en erfbelasting
Na een overlijden breekt er niet alleen een verdrietige periode aan, er moet tegelijk ook veel geregeld worden. Hoe wikkel je de erfenis soepel af? Wat zijn de fiscale en overige financiële gevolgen? En waarom geeft een testament rust en duidelijkheid. Voor jezelf. Voor jouw partner. Én voor jouw kinderen. We zetten het voor je op een rij.
Lees het artikel erfrecht en erfbelasting
Besparen op de erfbelasting
Kom je te overlijden, dan worden jouw bezittingen en vermogen verdeeld over jouw erfgenamen. Zij betalen hier erfbelasting over. Hoeveel dat precies zal zijn, hangt af van het bedrag dat zij erven en hoe dicht zij bij je staan. Uiteindelijk zal een groot deel van jouw erfenis waarschijnlijk terechtkomen bij de Belastingdienst. Gelukkig is het mogelijk om te besparen op de erfbelasting. Hoe? Wij leggen het uit.
Lees het artikel besparen op erfbelasting
Besparen op erfbelasting door te schenken tijdens je leven
De bekendste manier om te besparen op erfbelasting, is door tijdens je leven schenkingen te doen aan bijvoorbeeld jouw kinderen of kleinkinderen. Dat wordt ‘schenken met de warme hand’ genoemd, in tegenstelling tot het ‘schenken met de koude hand’ zoals de erfenis wordt genoemd. Hierbij is het wel belangrijk om slim gebruik te maken van de vrijstelling van schenkbelasting.
Lees het artikel besparen op erfbelasting door schenken tijdens leven
Wat is het verschil tussen een testament en een levenstestament?
Een testament en een levenstestament zijn niet hetzelfde. In een testament regel je wat er moet gebeuren nadat je bent overleden. Met een levenstestament regel je zaken die belangrijk zijn tijdens je leven. Het levenstestament wordt buiten het testament om geregeld en vastgelegd in een aparte akte.
Wat regel je met een levenstestament?
Stel dat je door een hersenbloeding, door dementie of een ongeluk, tijdelijk of langdurig wordt belemmerd in je geestelijke of lichamelijke functioneren. Dan kan het van belang zijn dat een aantal dagelijkse zaken met betrekking tot je onderneming toch gewoon doorgaat. Denk hierbij aan bankzaken, belastingaangiftes, verkoop van een woning/ander onroerend goed of andere besluiten. In een levenstestament beschrijf je wat je wilt dat er gebeurt in verschillende scenario’s en door wie dit uitgevoerd moet worden. Dat kan enerzijds betrekking hebben op vermogensrechtelijke belangen, zoals bijvoorbeeld het regelen van bankzaken, geldleningen en verstrekken van zekerheden of aangaan en opzeggen verzekeringen. En anderzijds op niet-vermogensrechtelijke belangen, zoals de keuze van een verpleeghuis, wie onderhoudt de contacten, wie neemt besluiten voor handelingen met betrekking tot verzorging, verpleging, medicatie en een euthanasieverklaring. Je bepaalt in het levenstestament zelf wie de beslissingen dienen te nemen.
Hoe laat ik mijn partner financieel verzorgd achter, als ik er niet meer ben?
Om inzicht te geven in je huidige én je toekomstige financiële situatie stellen we een financieel plan op. In dit financiële plan kunnen we doorrekenen of je partner, na jouw overlijden, nog voldoende inkomen heeft om op dezelfde manier door te kunnen blijven leven. Daarbij houden we rekening met de belasting, die als gevolg van het overlijden betaald moet worden. Als blijkt dat de achterblijvende partner onvoldoende inkomen heeft, kun je tijdig actie ondernemen door bijvoorbeeld een overlijdensrisicoverzekering af te sluiten.
Is het tegenwoordig nog voordelig om te schenken op papier?
Bij een schenking op papier wordt de schuld bij de schenker opgegeven in box 3 en wordt de vordering bij de ontvanger opgegeven als bezitting in box 3. Deze vordering is meestal pas opeisbaar na het overlijden van de schenker.
Voor 1 januari 2023 pakte de schenking op papier meestal gunstig uit voor de inkomstenbelasting. De ouders verlaagden hun vermogen in box 3 en de kinderen kregen de corresponderende bezitting. Omdat ouders meestal vermogender zijn dan hun kinderen, ontstond er voordeel op familieniveau.
Consequenties van het nieuwe box 3-stelsel
In het nieuwe box 3 -stelsel kan schenken op papier echter ongunstig uitpakken. Want het fictieve rendement op de vordering bij het kind is ca. 6%, terwijl de fictieve leenrente voor schulden bij de ouder, ca. 2,5% bedraagt. Hoe het nieuwe box 3-stelsel precies uitpakt, is afhankelijk van de specifieke situatie van de schenker en de ontvanger. Voor bestaande schenkingen op papier kan het aantrekkelijk zijn om de schulden af te lossen.
Heeft het nut om mijn vermogen kort voor mijn overlijden weg te schenken?
Om erfbelasting te besparen kan de gedachte opkomen om vlak vóór overlijden een schenking te doen aan een toekomstige erfgenaam. Want de verkrijger kan dan zowel bij de schenking als bij de verkrijging na overlijden van de schenker, gebruikmaken van een vrijstelling en de 10%-heffing over de eerste tariefschijf. Maar daar steekt de wetgever een stokje voor met de zogenaamde ‘180-dagenregeling’.
De 180-dagenregeling
De 180-dagenregeling zorgt ervoor dat schenkingen die binnen 180 dagen vóór overlijden worden uitgevoerd, alsnog worden belast met erfbelasting. Het bedrag van de schenking(en) wordt dan opgeteld bij de waarde van de verkrijging uit de nalatenschap. Daardoor komt een deel van de bijgetelde schenking mogelijk in de tweede tariefschijf terecht en wordt het beoogde voordeel, (deels) tenietgedaan.
Als er zowel schenk- als erfbelasting verschuldigd is, dan mag de schenkbelasting naar evenredigheid worden verrekend met de erfbelasting. De 180-dagenregeling kent uitzonderingen en geldt bijvoorbeeld niet als de ontvanger de vrijstelling voor de eigenwoning van € 29.000 heeft gebruikt.
Is het voordelig om onroerend goed te schenken?
Aan het schenken van onroerend goed aan bijvoorbeeld je kind of kleinkind, kleven verschillende aspecten. Allereerst speelt ook hier het nieuwe box 3-stelsel een rol. Sinds 1 januari 2023 wordt dit onroerend goed hoger belast en valt het in de hoogste categorie, waar een fictief rendement van ruim 6% geldt. Betreft het onroerend goed een woning die verhuurd wordt, dan is de te betalen inkomstenbelasting in box 3, extra verhoogd. Dit komt door een extra verhoging van de waarde van het onroerend goed die moet worden opgenomen en waarover het 6% fictieve rendement wordt gerekend. Dit zorgt voor een behoorlijke verzwaring van de belastingen en een substantiële verlaging van het rendement. Maar deze verzwaring van de inkomstenbelasting geldt ook als ouders het onroerend goed in bezit houden, in plaats van het te schenken aan de kinderen.
Voorkomen dubbele heffing overdrachts- en schenkbelasting
Bij het schenken van onroerend goed is er in principe ook overdrachtsbelasting verschuldigd. Voor woningen die geen eigen woning worden, bedraagt dit 10,4%. Maar er is een regeling die een dubbele heffing van overdrachtsbelasting en schenkbelasting voorkomt.
We leggen het aan de hand van een voorbeeld uit. Stel je schenkt een deel van een woning met een waarde van € 130.000. Dan moet daar 10,4% overdrachtsbelasting over betaald worden. Over deze € 130.000 zou 10% schenkbelasting betaald moeten worden omdat het in de eerste schijf valt. Maar deze € 13.000 schenkbelasting mag verminderd worden met de betaalde overdrachtsbelasting van 10,4%. Per saldo wordt er dus wel overdrachtsbelasting, maar geen schenkbelasting betaald. Schenk je een woning van bijvoorbeeld € 300.000, dan moet er ca. € 31.000 aan overdrachtsbelasting en dan nog ca. € 15.000 aan schenkbelasting betaald worden.
Is bij gelijkblijvend vermogen een afvullegaat uitstellen van belasting?
Je weet bij overlijden van de ene partner niet hoe lang de langstlevende nog blijft leven. Het kan daarom fiscaal aantrekkelijk zijn om wel een stukje belasting te betalen, zodat je in de toekomst niet in de 20%-schijf komt. Het blijft elke keer een juiste afweging maken. Daarom is het hebben van een flexibel testament belangrijk, zodat je op het moment van overlijden alle mogelijke opties af kunt wegen.
Wat is jullie mening over de tweetrapsmaking?
In een tweetrapsmaking of een tweetrapstestament staat de bepaling dat enkel de partner tot erfgenaam wordt benoemd en de kinderen pas erven van hun eerst overleden ouder, op het moment dat beide ouders zijn overleden. Op deze manier hoeft de langstlevende ouder geen erfbelasting te betalen over eventuele kindsdelen. Maar uit een aantal zaken is gebleken dat er ook nadelen aan kleven. Een breed gedragen opinie is, dat je het voordeel ook kunt bereiken met een combinatietestament, waarmee je de nadelige effecten voorkomt.
Hoeveel procent erfbelasting moet een persoon betalen die geen familielid is?
Iemand die geen familielid is, valt in de laatste categorie van 30% tot 40% erfbelasting. Dat is aanzienlijk meer dan een familielid.
Moet de schenking op papier elk jaar bij de notaris worden vastgelegd of kan dat voor een aantal jaren ineens?
De schenking op papier moet in principe dat per jaar bij de notaris worden vastgelegd. Want de notaris wil weten of dit nog steeds de wens van de schenker is. Je kunt in een akte wel vastleggen dat je voor een aantal jaren achtereenvolgens wilt schenken, maar notarissen willen toch op het moment van schenken horen of de schenker dat nog steeds wil.
Heeft Moore MTH samenwerkingsverbanden met notarissen?
Er zijn notarissen waar regelmatig mee wordt samenwerkt, maar in eerste instantie wordt gekeken naar de notaris waarmee de klant zelf werkt. Vaak kiezen klanten een notaris uit hun eigen regio en daarmee is vanuit Moore MTH niet vanzelfsprekend een samenwerkingsverband. Heeft de klant geen notaris, of is de ‘eigen’ notaris niet de beste persoon voor het betreffende onderwerp, dan kunnen we een aantal aanbevelingen doen.
Valt de overlijdensrisicoverzekering buiten de nalatenschap?
Hiervoor is het huwelijksgoederenregime van belang. Vaak wordt geregeld dat de premie betaald wordt door de één, zodat de uitkering dan bij de ander valt. Het is namelijk de regel, dat de uitkering onbelast is als deze niet onttrokken is aan het vermogen van de erflater.
Wat houdt de BOR (BedrijfsOpvolgingsRegeling) in?
De bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) regelt een zeer ruimhartige vrijstelling bij verkrijging van ondernemingsvermogen door schenking of vererving. Grofweg is deze tot 1,1 miljoen helemaal vrijgesteld en daarboven nu nog voor 83%. Dat betekent dat een groot deel van het ondernemingsvermogen heel laag belast wordt. Er gaan al langer geruchten dat het gaat veranderen, maar we weten nog niet wanneer. Dat het versoberd wordt, is wel duidelijk.
Is het na overlijden fiscaal voordeliger als je bij leven over en weer op papier geschonken/ontvangen hebt van je partner/broer?
Door te schenken bij leven verlaag je jouw nalatenschap. Daarom is het relevant om deze mogelijkheid te benutten. Als je broer in een hoger tarief zit dan je partner, dan kun je bij overlijden van je broer het vermogen zoveel mogelijk over de 30%-schijf via schenken of erven laten overgaan naar je partner. Hierdoor beperk je zoveel mogelijk het 40%-tarief.
Hoe bereken je de waarde van de huidige aandelen van je bedrijf?
De fiscus wil daar een mening over vormen. Het gaat om de economische waarde van het bedrijf. Onze adviseurs van Corporate Finance kunnen helpen bij het bepalen van de waarde van de aandelen.
Laat je goed adviseren
Iedere situatie of casus is verschillend. Om te bepalen wat voor jouw persoonlijke situatie het meest voordelig en aantrekkelijk is, kun je vrijblijvend een persoonlijk consult aanvragen met Martien en/of Jacques.
Meld je daarvoor eenvoudig aan via de Yes-pagina. We nemen dan binnenkort contact met je op voor het maken van een afspraak. Dat kan zowel fysiek als online. Wat jou het beste uitkomt.
Goed advies
