Praktisch stappenplan verduurzamen voor ondernemers

Praktisch stappenplan verduurzamen:

1. Focus bepalen. (stakeholderanalyse en SWOT-analyse)
2. Doelen stellen. (OGSM-analyse)
3. Doelen / maatregelen uitvoeren. (Moore MTH monitort of investeringsplan in boekhouding terug te zien is)
4. Monitoren. (OGSM-dashboard / stimular MVO-doelen)
5. Communiceren. (MVO-verslag, zie Corporate Sustainability Reporting Directive (MVO-verslag))

Focus op verplichtingen

MVO-beleid is altijd verplicht, soms vanuit de wet of anders vanuit de maatschappij. Jouw bijdrage kan klein of groot zijn, maar iedereen doet er toe. Focus op verplichtingen voor bedrijven met vergelijkbare omvang en/of branche om het behapbaar te maken. MTH helpt klanten bij het aanbrengen van focus door stakeholderanalyse. Op basis van kengetallen helpen wij jou om te bepalen welke thema’s het belangrijkste zijn voor jou als ondernemer. Je concurrentiepositie wordt beter als je tijdig inspeelt op de transitie, maar discontinuïteit dreigt als je te laat bent. Door het stappenplan te volgen kun je tijdig en optimaal voorbereid aan de slag.

Branche specifieke verplichtingen

Omvang van de omzet en werknemers bepalen veelal welke verplichtingen van toepassing zijn, maar er zijn ook branche specifieke verplichtingen mogelijk:

• Micro (<10 werknemers): weinig tot geen verplichtingen vanuit wet, maar wel focus op financieel haalbare voordelen is key!
• Kleine bedrijven (10-50 werknemers): aantal verplichtingen met soms grote impact. Samen met Moore MTH kun je inzicht krijgen in de huidige verplichtingen en de toekomst.
• Middel/groot (+50 werknemers): jaarlijks worden nieuwe verplichtingen geïntroduceerd. (zie Is Nederland het braafste jongetje van de EU?). De verplichtingen kunnen disruptief zijn voor jouw businessmodel. Tijdig investeren en toewerken aan klimaatneutraal ondernemen is key.

Investeringsplan opstellen

Door focus, doelen stellen en daadwerker uitvoeren kun je de belangrijkste investeringen plannen en vrij snel resultaat halen. Je kunt focus aanbrengen door bijvoorbeeld gebruik te maken van kernthema’s van ISO 26000 of van Sustainable Development Goals (SDG’s). Bij het stellen van de doelen is het belangrijk om een prognose op te stellen van de financiën zodat de plannen ook haalbaar zijn. Samen met Moore MTH kun je jouw investeringsplan opstellen.

Voordeel op concurrenten

Door een gestructureerd stappenplan wordt verduurzamen onderdeel van de strategie van jouw onderneming. Hiermee voorkom je disruptieve verrassingen en kun je investeringen fiscaal en financieel vriendelijk verdelen. Sommige investeringen kosten geld, maar iedere investering verdient zich terug. Tijdig investeren levert naast milieu-impact ook financieel voordeel op. Voor (fossiel) verbruik komen steeds meer belastingmaatregelen om jou te stimuleren minder (of alternatieven) te verbruiken. Volg het praktisch stappenplan om als ondernemer een voordeel op je concurrenten te krijgen en/of voorkom dat jouw businessmodel failliet gaat.

Investeringsbudget bepalen

Om een financieel kader te schetsen, kun je kiezen voor een (vrijwillige) interne CO2-prijs. Voor iedere ton CO2 stel je jaarlijks €75 als investeringsbudget ter beschikking om je impact te besparen. Je kunt ook 2% tot 5% van je omzet of overwinst reserveren als investeringsbudget. De investeringen verdienen zich dan dubbel terug, doordat je eigen interne ‘belasting’ jaarlijks afneemt door de besparingen. Tot slot zou je ervoor kunnen kiezen om jaarlijks een bedrag per FTE beschikbaar te stellen als investeringsbudget. Het bepalen van het budget is belangrijk om te kijken welke doelen haalbaar zijn. Wij helpen bij het bepalen van het budget.

In 4 stappen naar energielabel C (of A)

Energielabel is verplicht

Bij verkoop, verhuur of constructie van een gebouw is het hebben van een energielabel sinds 1 januari 2008 verplicht. Kantoren met een oppervlakte van 100 m2 moeten vanaf 1 januari 2023 beschikken over energielabel C of hoger, anders mogen zij niet meer worden gebruikt als kantoor. Publieke en overheidsgebouwen met een oppervlakte groter dan 250 m2 moeten het energielabel zichtbaar ophangen bij bijvoorbeeld de ingang of receptie als dit aanwezig is.

Boete bij ontbreken label

Dit wordt gehandhaafd door de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Bij het ontbreken van een energielabel tijdens een transactie kan een boete worden opgelegd tot €20.250. Een energielabel is tien jaar geldig.

Als je niet voldoet aan label C per 1 januari 2023 kan de inspectie sancties opleggen. Het verhuren / gebruiken van het pand wordt formeel gezien verboden. Het niet naleven van deze verplichtingen levert een economisch delict op. In theorie kan een gevangenisstraf, taakstraf of geldboete worden opgelegd. In de praktijk komen gevangenis- en taakstraffen natuurlijk niet snel voor, maar de maximale boete kan oplopen tot €81.000.

Tip: grootbanken stoppen met financiering van panden met een slecht energielabel. De bank kan zelfs overwegen om een huidige financiering in te trekken of een verduurzamingsplan eisen als voorwaarde om de financiering voort te zetten.

Stappenplan beter label

In 4 stappen naar energielabel C (of beter):

1. Vraag maatwerkadvies aan bij een energieadviseur.
2. Verken financiële regelingen zoals subsidies en bepaal de financiële investeringen.
3. Voer de maatregelen uit (in 2021 of 2022) -> het verdelen van investeringen kan fiscaal voordelig zijn.
4. Laat een energielabel opstellen en registreer deze bij RVO.

Tip: in 2050 is CO2-arm en een energieneutraal gebouwde omgeving de norm. Nu investeren in label A voorkomt in de toekomst misschien opnieuw verplichtingen.

Uitzondering op de regel

Sommige gebouwen hoeven geen energielabel te hebben, zoals beschermde monumenten.

Zie reeds op Moore MTH.nl -> Dreigt sluiting voor tienduizenden kantoorpanden?
Zie ook RVO site Veelgestelde vragen Energielabel C kantoren.

Informatie-en besparingsplicht (en kans)

1. Energie- en besparingsplicht

Het is een verplichting, maar zie het als een kans. De verplichte investeringen verdienen zich namelijk binnen 5 jaar terug en zijn daarmee altijd financieel slim. Bedrijven die per jaar meer dan 50.000 kwh of 25.000m3 gas verbruiken zijn verplicht te informeren en te besparen. Er is een Erkende Maatregelen Lijst (EML) per bedrijfstak met een terugverdientijd van 5 jaar of minder (zie link: Erkende Maatregelenlijsten energiebesparing (EML). In 2023 wordt de EML geactualiseerd met CO2 reducerende maatregelen, zoals zonnepanelen.  De informatieplicht houdt in dat je eens per 4 jaar een nieuw rapport moet opstellen. In dat rapport omschrijf je welke energiebesparende maatregelen zijn geïmplementeerd (en welke nog niet en waarom niet).

2. Voldoe aan informatieplicht

Ruim twee derde van de bedrijven heeft de deadline van 1 juli 2019 gemist, ondertussen heeft 88% voldaan aan de informatieplicht. De overheid besteedt in toenemende mate aandacht aan de uitvoering en naleving van verplichtingen. Het handhavingsrisico neemt toe (in 2020 en 2021 is er bijna 10 miljoen beschikbaar). Als je niet rapporteert of investeert kan de handhaving zelfs overgaan tot een dwangsom om je te verplichten. Dit kan financieel en fiscaal nadelig uitpakken, omdat het verdelen van de investering vaak voordeliger is. De dwangsommen kunnen oplopen van €1.000 tot zelfs €2.500 per week (totaal geen medewerking) of 10% per maand van de jaarlijkse energierekening. Maar de belangrijkste reden om te voldoen aan deze verplichting moet zijn de milieu impact besparing en anderzijds dat investeringen zich terugverdienen.

3. Label C biedt uitzondering

Je bent uitgezonderd van besparingsplicht voor gebouw gebonden investeringen als deze minimaal label C heeft.

Het is toegestaan om alternatieve maatregelen te nemen, mits de maatregel ten minste gelijkwaardig is aan de erkende maatregel.

4. Praktisch stappenplan informatie-besparing

1. Bepaal of je informatie- en besparingsplicht hebt
2. Bepaal welke EML (branche) van toepassing is
3. Bepaal welke maatregelen uitgevoerd zijn en/of wanneer gepland zijn
4. Rapporteer per Wm-inrichting (vestiging).

Het inzicht kan vervolgens gebruikt worden om te verduurzamen. (zie Praktisch stappenplan verduurzamen voor ondernemers).

5. Snel veel klimaatwinst behalen

De klimaatimpact van veel bedrijven wordt vaak voor een groot deel veroorzaakt door het elektra-  en gas verbruik. Volg de Erkende Maatregelen Lijst om praktisch en snel veel klimaatwinst behalen op deze thema’s. De investeringen verdienen zich terug binnen 5 jaar. Maak gebruik van de energiebesparingsaftrek om de startinvestering te verlagen.

6. Investeringen in de praktijk

De implementatie van maatregelen vereist vaak een flinke investering. Hoewel die investering zich binnen 5 jaar moet terugverdienen, dient de investering aan de voorkant te worden gedaan. Investeringen die wij vaak zien in de praktijk, zijn:

• dubbele beglazing
• ledlampen
• timers
• aanvullende isolatie
• zonnepanelen (formeel geen onderdeel van EML)

Voor veel van deze investeringen kun je specifieke financieringen aanvragen (zie interview met Energiefonds Utrecht over verkrijgen van financiering voor duurzame investeringen)

Zie ook reeds op Moore MTH: 1 juli: hoger niveau eHerkenning informatieplicht energiebesparing
Zie infographic: https://infographics.rvo.nl/informatieplicht/

CO2-footprint; iets voor mij?

Verbruik in beeld

Een CO2-footprint brengt je impact en verbruik in beeld van bijvoorbeeld energie en vervoer. Je verzamelt verbruik zoals KG, liters, KwH of M3 en hoeft zelf niet te bepalen wat de CO2-factor is per verbruikseenheid. Een tool zoals milieubarometer zet jouw verbruik om in CO2-impact. Je ziet in één oogopslag welk thema de meeste CO2-impact heeft. Het is relatief eenvoudig om een CO2-footprint op te stellen. Je mag ook verbruik inschatten, wij kunnen hierbij meedenken door bijvoorbeeld (branche)gemiddelden. Samen komen we tot het juiste inzicht.

CO2-footprint is essentieel

Een CO2-footprint helpt prioriteit te geven aan de belangrijkste thema’s. Als je verplicht bent om een MVO-verslag op te stellen, (zie Corporate Sustainability Reporting Directive) is een CO2-footprint onderdeel van het MVO-verslag. Vaak wordt een CO2-footprint vrijwillig opgesteld om focus aan te brengen en is verder alleen periodiek onderhoud nodig. Deze groep is het grootst binnen mkb. Er zijn veel bedrijven die een CO2-footprint opstellen vanwege de wens (of noodzaak) voor een certificaat, zoals CO2-prestatieladder of andere milieukeurmerken. Een CO2-footprint is essentieel voor behoud/behalen van dergelijke milieukeurmerken.

CO2-neutraal ondernemen

Klein en middelgrote bedrijven zijn niet verplicht tot het opstellen van een CO2-footprint. Desondanks is het voor deze groep wel financieel verstandig om beeld te hebben van hun CO2-impact.  Dit biedt de mogelijkheid tot CO2-neutraal ondernemen of inzicht te krijgen in welke thema de hoogste besparingspotentie aanwezig is.

1. Praktisch stappenplan CO2-footprint

Een praktisch stappenplan voor het opstellen van een CO2-footprint:

1. Finetunen van benodigde gegevens. Welke gegevens zijn belangrijk (denk bijvoorbeeld binnen het thema mobiliteit aan de kilometers van woon-werkverkeer of zakelijk verkeer)?
2. Verzamel de gegevens of schat deze in (afhankelijk van stap 1: exact bepalen of schatten).
3. Verwerk de gegevens in een tool zoals de milieubarometer.
4. Stel doelstellingen voor reductie en monitor of doelstellingen worden behaald.

Het inzicht kan vervolgens gebruikt worden om te verduurzamen, zie Praktisch stappenplan verduurzamen voor ondernemers.

2. Investeringsplan is nodig

Door nu te investeren kun je besparen op CO2-belasting. Voor sommige ondernemingen is nu al sprake van een CO2-belasting en voor veel ondernemingen komt een CO2-belasting in de toekomst. De eerste reductie van 5% op CO2-impact is vaak al binnen 1 jaar eenvoudig te halen, zonder grote investeringen. Denk hierbij aan praktische investeringen zoals ledverlichting of zonnepanelen. Om grotere voordelen te behalen is een gedegen investeringsplan nodig. Om bijvoorbeeld jaarlijks 5% reductie te behalen kun je aansluiting zoeken op besparingsplicht en de erkende maatregelen (Informatie-en besparingsplicht (en kans))

3. Investeren is onvermijdelijk

Het opstellen van een CO2-footprint is niet moeilijk en kost slechts een aantal uren. Indien de data betrouwbaar en controleerbaar moet zijn door een onafhankelijke partij, wordt het kostbaarder. Er is dan een administratief systeem nodig en interne controles moeten worden geïmplementeerd in de dagelijkse processen. Het verzamelen van de gegevens is niet anders dan de traditionele financiële gegevens zoals omzet en kostprijs, maar vereist vaak wel een aanvullende registratie.

Als je inzicht hebt in je CO2-impact kun je ook de stap maken naar CO2-neutraal ondernemen. Naast energiereductie en het gebruik van groene stroom, kan onvermijdbare CO2-uitstoot worden gecompenseerd. Op die manier bereik je CO2-neutraal ondernemen. Compensatie gebeurt met CO2-rechten die voortkomen uit projecten in ontwikkelingslanden en mogen onder strenge regelgeving worden uitgegeven. Deze projecten zijn weer gekoppeld aan sustainable development goals (zie Is Nederland het braafste jongetje van de EU?). Een kostenindicatie per ton CO2-compensatie: € 7,50. De compensatie projecten zijn een voordelig alternatief voor onvermijdbare uitstoot, maar de echte investering in eigen besparing is onvermijdelijk. De financiële investering voor het besparen van een ton CO2 is vele malen hoger dan compensatie, maar leveren in de toekomst een permanente CO2-besparing op. Daarnaast zorgt investeren natuurlijk voor de besparing in euro’s door minder verbruik. Investeren in verduurzamen is daarom altijd financieel een verstandige keuze.  Wij helpen jou hier graag bij, samen maken wij een gefundeerd en doordacht plan dat past bij jouw organisatie.

Hoe profiteren van milieubelastingen?

Als ondernemer word jij met veel verschillende milieubelastingen geconfronteerd. De verschillende soorten milieubelastingen nemen fors toe. Hierdoor wordt iedereen financieel gestimuleerd om duurzame keuzes te maken. De overheid zorgt enerzijds met verplichtingen, maar anderzijds met subsidies dat er een maximale financiële stimulans is om te investeren in duurzame keuzes.

Verschillende vormen energiebelastingen

De meest bekende milieubelasting op dit moment is de energiebelasting op kwh. Deze belasting gaat fors veranderen binnen de EU als gevolg van de energietransitie. Er zijn ook verschillende CO2-belastingen en CO2-normen. Denk hierbij aan CO2-belasting voor industrie of transport. Een andere vorm is een maximum CO2-uitstoot vanaf 2022 op zakelijk vervoer (bedrijven met +100 FTE). Om te voorkomen dat bedrijven naar het buitenland gaan om aan de regeldruk te ontkomen, wordt steeds meer één lijn getrokken binnen de EU en wordt een CO2-belasting ingevoerd op import buiten de EU (waaronder ijzer, staal, cement en kunstmest).

Fossiele energie zwaarder belast

Er is één duidelijke trend zichtbaar. Het verbruik van fossiele energie wordt steeds meer en zwaarder belast. Je kunt veel kosten besparen als je tijdig switcht naar duurzaam energieverbruik. Wet- en regelgeving gaat zover dat vanaf 2035 een verbod geldt op produceren van auto’s met verbrandingsmotor.

Inspelen op de toekomst

Landen binnen de EU, die nog sterk afhankelijk zijn van kolen, krijgen de mogelijkheid krijgen om de switch te maken van een energiefonds uit de EU. Het verdelen van de lasten is een zeer ingrijpende verandering. Tegelijkertijd zijn er genoeg mogelijkheden om nu al in te spelen op die toekomst. Je kunt bijvoorbeeld specifiek in kaart brengen welke milieubelastingen nu effect hebben op jouw business. Welk energieverbruik wordt nu belast en wat is jouw toekomstvisie hierop? Op die manier kun je inschatten welke energieverbruikers je de aankomende tijd moet vervangen om milieubelastingen te voorkomen. Samen met een energieadviseur kun je kijken naar alternatieven (alternatief verbruik) of naar besparingen (minder verbruik). Alle regionale energiefondsen vind je hier: https://www.refs.nu/.

Investeringen stimuleren

Iedere milieubelasting heeft als doel om jou te stimuleren minder energie te verbruiken. De opbrengst uit deze belastingen wordt weer gebruikt om investeringen te stimuleren. Op die manier kun je toch maximaal voordeel halen uit verplichtingen. Er zijn namelijk nu al veel subsidiemogelijkheden als je kiest voor een investering die goed is voor het milieu. Word je ook geconfronteerd met een milieubelasting of verplichting? Of verwacht je in de toekomst geconfronteerd te worden? Dan is nu het moment om het gesprek aan te gaan.

Drie belangrijkste investeringsregelingen

Als je investeert in een duurzaam bedrijfsmiddel zijn de drie belangrijkste investeringsregelingen:

• Kleinschaligheids-investeringsaftrek (KIA)
• Energie-investeringsaftrek (EIA)
• Milieu-investeringsaftrek (MIA)

De KIA kan gecombineerd worden met EIA of MIA. Een investering kan niet in aanmerking komen voor de EIA en de MIA. Het bespaart energieverbruik (EIA) of bespaart milieu-impact (MIA).

Voorwaarden algemene investeringssubsidie

De KIA is een algemene investeringssubsidie voor het MKB. Bedrijfsmiddelen met een investeringsbedrag boven €450 komen in aanmerking. Voor de MIA en de EIA is het minimale investeringsbedrag €2.500 per bedrijfsmiddel. Het eigen gebruik is een belangrijk element voor de KIA, bedrijfsmiddelen die voor ten minste 70% zijn bestemd voor verhuur zijn uitgesloten van de KIA, maar komen wel in aanmerking voor de MIA of de EIA. Een verhuurder onroerend goed kan daarom wel in aanmerking komen voor MIA of EIA.

Elektrische auto als voorbeeld

Een herkenbaar voorbeeld van een duurzame investering is de elektrische auto. Een (elektrische) auto komt overigens niet in aanmerking voor de KIA, maar wel voor de MIA. Een vervoermiddel bestemd voor beroepsvervoer komt overigens weer wel in aanmerking voor KIA. De elektrische auto is vanuit de overheid fors gesubsidieerd en de subsidie wordt langzaam afgebouwd. Er zijn alsnog voordelen in 2021. Zie artikel: Advieswijzer Auto en Fiscus 2021.

Wat levert het op?

Het is altijd interessant om een investeringsplan te maken. De combinatie van milieusubsidies zorgt ervoor dat de terugverdientijd korter wordt. Door te investeren in innovatie en vernieuwing kun je daarnaast ook omzet behouden of juist nieuwe omzet creëren. Vanuit ondernemersperspectief zijn er genoeg redenen om over het thema duurzaamheid na te denken. Het levert altijd wat op.

Voldoen aan investeringsaftrek

De energiebesparingsplicht (zie Informatie-en besparingsplicht (en kans)) kan een aanleiding zijn om meer inzicht te krijgen in de milieu-impact van jouw onderneming. Wij kunnen bedrijven helpen een investeringsplan te maken. Er is een onderscheid in eenvoudig te realiseren maatregelen en de meer complexere maatregelen. Kijk naar duurzaamheidsaspecten, want zo voorkom je toekomstige noodzakelijke investeringen. Hoeveel stroom gebruikt de machine en hoeveel kan ik hierop besparen? Gebruikt de machine milieuvriendelijke inkt? De energiebesparingsplicht focust zich volledig op energie besparen. Het gaat echter niet alleen om energie besparen of CO2-uitstoot, ook allerlei andere milieuaspecten zijn van belang. De initiële aanschaf hoeft overigens niet duurder te zijn. Een milieuvriendelijke investering verdient zich meestal in de loop van tijd terug door besparing op verbruikskosten. Door milieusubsidie wordt een duurzame investering vanaf de aanschaf al direct een interessante keuze. Wij kunnen je helpen met een investeringsplan en kunnen daarbij in kaart brengen of de investering voldoet aan de voorwaarden voor de investeringsaftrek.

Subsidies zonnepanelen of windmolens

Voor zonnepanelen of windmolens is het mogelijk om specifieke subsidies aan te vragen. Indien je investeert in bijvoorbeeld zonnepanelen zijn de volgende subsidies interessant. De genoemde ISDE is mogelijk van toepassing als je bijvoorbeeld minimaal 50 panelen aanschaft. Voor de volledige voorwaarden verwijzen we naar de site van de RVO.

• Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) (subsidie aanschaf) Klik hier voor meer informatie op RVO.nl. 
• Subsidie Duurzame Energie (SDE++) (subsidie opgewekte energie) Klik hier voor meer informatie op RVO.nl.
• Salderingsregeling zonnepanelen (teruggave energiebelasting) Klik hier voor meer informatie op RVO.nl.

Klimaatneutraal ondernemen: is het betaalbaar?

Is het betaalbaar?

Er zijn tal van verplichtingen waar je als ondernemer mee wordt geconfronteerd. De huidige energietransitie naar klimaatneutraal ondernemen vereist de komende dertig jaar veel investeringen. De vraag is daarom: is het betaalbaar?

Sanctie bij niet voldoen aan verplichting

Ongeacht de omvang van je onderneming zijn de huidige of toekomstige klimaatwetgeving funest voor je businessmodel. Naar schatting is ongeveer 20% van ondernemers intrinsiek gemotiveerd. De overige 80% zijn ondernemers die volgen of zich slechts voldoen aan de minimumverplichtingen. Als je alleen aan minimumverplichtingen voldoet, word je iedere twee tot drie jaar opnieuw geconfronteerd met transitie.

Volg een stappenplan

Bedrijven behalen successen als ze er voor gaan. Als je alleen gaat voor een beter imago en geen tijd investeert in de daadwerkelijke doelstellingen, heb je kans dat de investeringen als een boemerang terugkomen. Volg daarom altijd een stappenplan en zorg dat het onderdeel wordt van je strategie. Op die manier kun je stellen dat er geen uitzonderingen zijn en het voor iedereen haalbaar is. Wij maakten alvast een praktisch stappenplan voor jou (zie Praktisch stappenplan verduurzamen voor ondernemers)

Voordelen van investeren

Door investeren in je toekomst kun je sancties voorkomen. Daarnaast is het belangrijk om op te merken dat duurzaam ondernemen kan bijdragen aan een verbeterd concurrentiepositie (imago, werknemerstevredenheid, innovatiekracht, publiciteit en maatschappelijke betrokkenheid). Als je nu investeert kun je in de toekomst de concurrentieslag winnen. Het opstellen van een SWOT-analyse kan bijdragen aan een gedegen strategie. Daarmee kun jij als ondernemer vervolgens jouw voordeel behalen!

Investeringen verdien je terug

We helpen graag om een investeringsbudget te bepalen en geven concrete ideeën als investeringsmogelijkheid. Om een financieel kader te schetsen, kun je kiezen voor een interne CO2-prijs (voorstel van €75 per ton). Je bepaalt de interne CO2-belasting op basis van je huidige CO2-uitstoot. De investeringen verdienen zich dubbel terug, mede doordat de interne ‘belasting’ jaarlijks afneemt door investeringen. Je kunt ook 2% tot 5% van je omzet of overwinst reserveren als investeringsbudget. Wat het beste past bij jouw onderneming, bepalen we samen. Natuurlijk moet het budget ook in lijn liggen met de ambities en je strategie.

Ne het bepalen van het investeringsbudget en na het uitvoeren van de eerste maatregelen kun je de eerste kosten besparen. Via onze persoonlijke begeleiding en monitoring is een besparing op je energierekening mogelijk van minimaal 7%, maar vaak is een rendement van 15% praktisch haalbaar. De kostenbesparing is vaak minimaal € 2.000 per jaar (bij jaarlijkse gas/ water/ elektra/ brandstofkosten van bijvoorbeeld € 30.000 per jaar). De rendementen kunnen natuurlijk alleen maar oplopen als je jaarlijks energieverbruik hoger is en naar mate je meer investeert.

Is Nederland het braafste jongetje van de EU?

1. Europees klimaatakkoord

Binnen de EU doet Nederland het zeer slecht qua CO2-uitstoot in vergelijking met andere landen. Er zijn afspraken op Europees niveau die de Nederlandse overheid verplichten om uitvoering te geven aan de doelstellingen. Een aantal belangrijke mijlpalen zijn:

• Millennium goals (2000 – 2015) Sustainable Development Goals (SDG’s) (2015 – 2030)
• Parijs-akkoord (2015) Green Deal en Fit for 55 (2021)
• Het Nederlands klimaatakkoord (2019)
• Urgenda rechtzaak (vanaf 2015 met uitspraak door Hoge Raad in 2019)

De afspraken verplichten ons om in 2030 een besparing te realiseren op onze CO2-uitstoot van 55% ten opzichte van 1990 en in 2050 een besparing van 95%. Tot en met 2030 is jaarlijks 300 miljoen euro beschikbaar in Nederland om de uitstoot te verminderen. Dit geld wordt gebruikt voor verduurzamingsmaatregelen, maar ook in subsidies.

2. Minder uitstoot broeikasgassen

De Nederlandse staat moet eind 2020 ten minste 25% minder broeikasgassen uitstoten ten opzichte van 1990. Dat bepaalde de rechter in 2015 in de klimaatzaak van Urgenda tegen de Nederlandse Staat. Ook in het hoger beroep in 2018 en het cassatieberoep in 2019 heeft de rechter het vonnis bevestigd. De uitspraak is hiermee onherroepelijk geworden. Zoals het kabinet eerder heeft aangegeven, blijft het sturen op 25% minder uitstoot van broeikasgassen per eind 2020. De Nederlandse staat kan een dwangsom opgelegd krijgen als wij structureel niet voldoen. Het doel van 2020 is overigens niet behaald, ondanks een forse Coronadip.

3. Klimaatakkoord wordt aangescherpt

Het in Nederland recent gesloten klimaatakkoord (2019) wordt aangescherpt, omdat in 2030 het doel niet meer 49%, maar 55% reductie is geworden. Daarnaast blijkt uit berekeningen dat het doel niet wordt behaald met de huidige plannen. Er is werk aan de winkel en uitzonderingen zijn er niet.

4. Wat kun jij als ondernemer doen?

Ieder bedrijf (klein of groot) kan bijdragen aan behalen van besparing op CO2. Maak een CO2-footprint (zie CO2-footprint; iets voor mij?) en breng focus aan op je doelstellingen. Start met investeringen die zich binnen 5 jaar terugverdienen. Zorg dat klimaatbesparing onderdeel wordt van je strategie. Op die manier ben jij maximaal voorbereid op de huidige verplichtingen en op de verplichtingen die gaan komen (zie Praktisch stappenplan verduurzamen voor ondernemers).

5. Impact van klimaatverandering

Als we als Nederland geen bijdrage leveren kunnen we ook niet wijzen naar landen die achterblijven. De uitstoot van broeikasgassen in Nederland is relatief hoog. Nederland draagt namelijk 4,5% bij aan de volledige EU-uitstoot. Slechts 4 landen doen het op dit punt slechter. We hebben een enorme uitdaging die we terugzien in alle (nieuwe) verplichtingen om besparing te realiseren. We lopen niet voorop en zijn zeker niet het beste jongetje van de klas, maar in korte tijd hebben we al veel bereikt en kunnen nog veel meer bereiken in de aankomende 5 jaren. Het is zeker een tijd van transitie. Het financieel belang is groot, want klimaatadaptie kost enorm veel geld. Om Nederland te beschermen tegen droogte of juist tegen de stijgende zeespiegel is minimaal 42 miljard euro nodig in de aankomende 20 jaar. Dit betekent echter niet dat het 42 miljard euro netto kost, want veel investeringen verdienen zich terug. Investeren in klimaatneutraal ondernemen levert onder aan de streep voor de maatschappij een flink voordeel op. Dit voordeel gaat in toenemende mate naar voren komen in de belastingen die je nu of in de toekomst betaald, bijvoorbeeld CO2-belasting. Door een kosten-batenanalyse per investering kun je onderzoeken of de investering haalbaar is.

We kunnen er niet meer omheen. De impact van klimaatverandering zien we ieder jaar opnieuw. Wij geloven dat ondernemers het verschil maken. Voor onze welvaart. Voor ons welzijn. Voor Nederland. Ondernemend Nederland in zijn kracht. Benieuwd hoe jij de eerste stappen kunt maken? Daarover gaan wij graag met jou in gesprek. Dit doen wij door ondernemend Nederland en onze medewerkers te ondersteunen met hoogwaardige kennis, een groot zakelijk netwerk en betekenisvolle relaties.

Corporate Sustainability Reporting Directive (MVO-verslag)

CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive)

Vanaf 2023 zijn bedrijven met 250+ werknemers verplicht om een MVO-verslag op te stellen als onderdeel van het financieel jaarverslag. In Nederland zijn op dit moment circa 100 bedrijven verplicht en dit worden naar schatting enkele duizenden bedrijven. Het MVO-verslag moet betrouwbare data bevatten en wordt onderdeel van de jaarlijkse financiële audit. De CSRD-richtlijn betekent een flinke update van duurzaamheidsstrategie binnen een aantal maanden. Zonder een MVO-verslag kan de accountant geen goedgekeurde verklaring verstrekken bij het financieel verslag!

Uitzondering voor middelgrote bedrijven

Bedrijven met minder dan 250 werknemers zijn niet verplicht om een MVO-verslag op te stellen als onderdeel van het financieel jaarverslag. Toch is de verwachting dat de verplichtingen doorsijpelen naar middelgrote bedrijven.

Betrouwbare gegevens

De data voor een MVO-verslag moet voortkomen uit een betrouwbaar systeem van administratieve organisatie en interne controle. Aan de hand van de CSRD-richtlijn moet het management bepalen welke gegevens verzameld moeten worden. Vervolgens dient het management te waarborgen dat die gegevens betrouwbaar en controleerbaar zijn. De gegevens worden daarna gerapporteerd als onderdeel van het financieel verslag.

Vergelijken wordt makkelijker

De data wordt vergelijkbaar tussen bedrijven door een uniforme rapportage. Op die manier wordt het als consument of belegger mogelijk om te bepalen welk bedrijf echt duurzaam is en welk bedrijf hierin achterloopt. De vergelijkbaarheid kan daardoor een extra (financiële) prikkel zijn voor bedrijven om doelstellingen scherp neer te zetten en te behalen. Door een goed beleid kun je de concurrentiestrijd winnen!

Openheid geven van zaken

Er zijn extra kosten (software kosten en FTE) te verwachten om de data betrouwbaar te verzamelen. Daarnaast moet de data gecontroleerd worden door een onafhankelijke accountant, wat ook voor administratieve kosten zorgt. Ondernemers worden verplicht om zelf te investeren in hun organisatie. De EU hoopt mede met deze maatregel de doelstelling van 55% reductie in 2030 te behalen, maar bovenal inzichtelijk maken welke bedrijven onvoldoende doen aan duurzaamheidsverplichtingen. Dit betekent een fundamentele verandering voor duizenden bedrijven in Nederland. Je komt simpelweg niet meer weg met alleen rapporteren over doelstellingen. Cynisch gezegd: bedrijven rapporteren nu nog vooral wat hen goed uitkomt en welke data beschikbaar is, maar vanaf 2023 moet bijvoorbeeld Shell niet alleen zijn CO2-uitstoot rapporteren, maar ook openheid geven over de mate waarin het bedrijf bijdraagt aan het verlies van biodiversiteit, de uitstoot van stikstof en negatieve gezondheidseffecten.

Bij iedere belangrijke investering moet je vast stellen wat de impact daarvan is op mens, milieu en samenleving op langere termijn. Dat geldt ook van de belangrijkste leveranciers van jouw onderneming. Dit betekent voor veel organisaties tenminste een aanpassing van beleid, evenals het inrichten van processen en systemen voor dataverzameling en rapportage. Het vaststellen van meetbare doelstellingen, strategie en het inrichten van processen (om objectieve gegevens te verzamelen voor rapportage) vereist nu actie. Waar kun jij concreet mee aan de slag?

• Risicoanalyse: impact in kaart brengen van bijvoorbeeld grondstoffen schaarste of productieverstoringen door extreme weersomstandigheden, maar ook transitierisico’s zoals klimaatzaken.
• Impact: breng in kaart wat de impact is van het bedrijf op mensen en milieu (zoals biodiversiteitsverlies of mensenrechtenschendingen in de keten).
• Lange termijn doelstellingen: bepaal lange termijn doelstellingen van het bedrijf rondom duurzaamheid en bepaal voortgang ten aanzien van die doelstellingen (in tegenstelling tot slechts de resultaten in een bepaald jaar).

*De omzet en het balanstotaal wegen ook mee in bepaling van omvang onderneming. Eenvoudigheid halve is hierboven alleen het aantal werknemers benoemd als indicatie van omvang.

Energie-Efficiency Richtlijn (EED): wat je moet weten!

1. EED is verplicht

De EED Energie-audit is een verplichting die voortkomt uit de Europese Energie-Efficiency Richtlijn (EED) van 2012. Het doel van de EED-regeling is om bedrijven en instellingen bewust te maken van hun energieverbruik, net als de mogelijkheden om te besparen en te verduurzamen. De deadline was 31 december 2020 en vervolgens uiterlijk ieder 4 jaar. De richtlijn heeft als doel eind 2020 20% en eind 2030 32,5% minder energie te verbruiken in Europa.

2. Voer audit tijdig uit

Als je de EED-audit niet tijdig uit laat voeren, kun je worden verplicht onder last van een dwangsom. Daarmee wordt de EED-auditplicht overigens niet afgekocht, de onderneming moet alsnog voldoen aan de auditplicht.

3. Toepasbaar op grote ondernemingen

De regeling is alleen van toepassing op grote ondernemingen. (+250 FTE of omzet +50 miljoen euro en balanstotaal +43 miljoen euro). Als een grote onderneming een erkend keurmerk heeft, kan zij vrijgesteld zijn van de EED-audit.

4. Het EED-stappenplan

Een praktisch stappenplan voor EED:

1. Bepaal de energiestromen en het verbruik (gas, elektra, vervoer).
2. Maak inzichtelijk wie de belangrijkste verbruikers zijn (die het energieverbruik beïnvloeden).
3. Bepaal samen met een erkend energieadviseur welke energiebesparingen de komende 4 jaren nodig zijn.
4. Ga om tafel met financieel- en/of energieadviseur om te bepalen welke kosten en opbrengsten de investeringen met zich meebrengen (kosten/batenanalyse). Iedere investering die zich terugverdient binnen 5 jaar moet je verplicht uitvoeren. De erkende maatregelen zijn hetzelfde als voor de energiebesparings- en informatieplicht. (zie Informatie-en besparingsplicht (en kans))

Het inzicht kan vervolgens gebruikt worden om te verduurzamen (zie Praktisch stappenplan verduurzamen voor ondernemers).

5. Europees energieverbruik verlagen

De richtlijn heeft als doel het Europees energieverbruik met 20% te verlagen. De milieu-impact besparing op zichzelf is natuurlijk een evident voordeel. Daarnaast levert het een potentiële besparing op van 20% op de kosten van je elektriciteit of verbruik, zoals kilometers. Het financieel voordeel kun je vooraf uitrekenen. Dit vereist wel investeringen in bijvoorbeeld je machines of gebouw. Er zijn fiscale voordelen zoals de milieu- of energie investeringsaftrek of energie-investeringsaftrek (EIA). Soms kun je ook kleinschaligheidsinvesteringsaftrek claimen. Het is belangrijk om een investeringsplan op te stellen, zodat jij als ondernemer maximaal kunt profiteren van de fiscale mogelijkheden.

6. Houd data beschikbaar

Een EED audit kost (minimaal) €1.700 per locatie. Daarbij moet alle relevante data beschikbaar zijn om de audit uit te voeren. Voor iedere energiestroom dien je het verbruik weten (KM , liters, KG etc.). Voor het verzamelen van deze gegevens reken je met een uurtarief van €85 van een externe energieadviseur.